Geen inspiratie? Boost je creativiteit door ‘creative limitations’

Wil jij dit jaar knallen met nieuwe projecten? Of je nu wilt gaan schilderen, een boek wilt schrijven of een cursus online wil zetten, je hebt voor al die projecten hetzelfde element nodig: creativiteit. En dat kun je helaas niet bij de Appie krijgen. Wat we aanraden? Doe minder. Oftewel: leg jezelf ‘creative limitations’ op. Klinkt tegendraads, maar lees even door.

Veel mensen omschrijven zichzelf als ‘simpelweg niet creatief’. Anderen maken van creativiteit juist hun hele persoonlijkheid. De meesten van ons vallen echter ergens in het midden. We hebben echter allemaal regelmatig creativiteit nodig – al is het om een simpel klusje in huis op te lossen. Maar wanneer het op projecten aankomt waar we passie in willen steken, dan lopen we vaak vast.

Maar: niet getreurd! Er is van alles dat je kunt doen om je creativiteit ‘aan’ te zetten, richting te geven en aan te wakkeren. In dit artikel kijken we naar het concept van ‘creative limitation’, oftewel: creatieve limitaties. Grenzen stellen, dus! Dat klinkt misschien gek als je out of the box wil denken, maar niet als je eens goed kijkt wat er eigenlijk in die box zit.

Wat houdt creativiteit tegen?

Om te begrijpen hoe je je creativiteit een handje kunt helpen, is het handig om te weten wat creativiteit tegenhoudt. Natuurlijk is het voor iedereen anders, maar check eens dit lijstje om te zien welke het meest op jouw boosdoener lijkt: 

1. We zijn vaak bang om te falen of beoordeeld te worden, dus we nemen niet snel risico’s. Dit kan ervoor zorgen dat we ons creatieve potentieel niet optimaal benutten.
2. Soms hebben we gewoon geen zin of inspiratie om iets te maken, en dan is het lastig om creatief bezig te zijn.
3. Als we te weinig middelen hebben of tegen te veel beperkingen aanlopen, kan dat ons creatieve denken belemmeren.
4. Als we teveel nadenken over wat we aan het maken zijn of twijfelen aan onze ideeën, dan worden we vaak te zelfbewust en kan het moeilijk zijn om met originele ideeën te komen.
5. Perfectionisme kan ons belemmeren, omdat we dan nooit iets afmaken of risico’s durven te nemen.
6. Als we te weinig tijd hebben of onder druk staan om snel iets af te maken, kan dat ons creatieve denken blokkeren.
7. Als we te vaak denken op een te bekende manier, dan kan het moeilijk zijn om met nieuwe ideeën te komen.
8. Als we teveel denken aan de praktische of financiële kant van dingen, dan kan dat ons creatieve denken belemmeren.

Natuurlijk kun je deze factoren niet zomaar wegnemen. Faalangst zit vaak diep, en ook perfectionisme is lastig om los te laten. Wel kun je je al bewust worden van deze factoren zodat je er minder gefrustreerd door hoeft te raken. 

Grenzeloze creativiteit dankzij grenzen stellen

Goed, je kwam naar deze blog om creativiteit te vinden. We gaan je niet vertellen dat je je fantasie de vrije loop moet laten en op een leeg canvas kunt gaan kliederen. Want dat lege canvas kan juist zo angstaanjagend zijn: in welk hoekje begin je, met welke kleur, welke vorm? Zo gaat het vaak ook bij andere creatieve processen. Of het nou voor je hobby of werk is.

Daarom is het juist handig om in sommige gevallen jezelf grenzen op te leggen. 

Het concept van creatieve limitation is op veel manieren uitgelegd. Een daarvan is de TED-talk van Phil Hansen. Hij is een multidisciplinaire kunstenaar en spreker die een TED-talk gaf over hoe beperkingen omarmen leidt tot meer creatieve oplossingen. In zijn TED-talk legt hij uit dat toen hij net begon als kunstenaar, hij een “veel gereedschap, veel talenten” benadering had, maar hij ontwikkelde uiteindelijk een trilling in zijn hand. Dat maakte het lastiger om bijvoorbeeld fijne lijnen te tekenen. In plaats van dit als een tegenslag te zien, besloot hij zijn beperking te omarmen en nieuwe manieren van kunst maken te verkennen.

Hansen moedigt mensen aan om beperkingen niet als blokkades te zien, maar als kansen om creatiever te zijn. Hij stelt dat wanneer we worden geconfronteerd met beperkingen, we worden gedwongen om buiten de lijntjes te denken en nieuwe en innovatieve oplossingen te bedenken. 

Ook Jack White sprak in het verleden over creativiteit en jezelf restricties opleggen. De muzikant maakte het heel praktisch: 

“Boek maar vier of vijf dagen in de studio, en zeg tegen jezelf dat je binnen die tijd een album moet opnemen.” Zo kan het ook!

Hoe minder middelen, hoe creatiever je moet zijn

Juist als je denkt dat je alle middelen hebt, is het lastig om creatief te denken. Wat echt creatief is, is met een beperkt aantal middelen iets maken. Hoe ziet dat er praktisch uit?

Stel je bent op zoek naar verhaallijnen voor je boek. In plaats van te peinzen over alle mogelijkheden en personages, kies een personage en een thema. Binnen dit concept ga je nadenken over verhaallijnen. Dat hoeft er niet eens toe te leiden dat je die specifieke verhaallijn kiest: je wilt vooral die creative juices weer laten stromen en spelen met mogelijkheden.

Natuurlijk zijn er nog meer mogelijkheden. Hier zijn een aantal voorbeelden van hoe iemand zichzelf creatieve beperkingen kan opleggen om meer innovatief denken te stimuleren:

• Tijdsbeperkingen: een strikte tijdslimiet stellen voor een project kan je dwingen om meer strategisch te denken en je ideeën te prioriteren.
• Materiaalbeperkingen: jezelf beperken tot een specifieke set van materialen, zoals alleen werken met gerecyclede materialen, kan leiden tot unieke en onverwachte oplossingen.
• Conceptuele beperkingen: een specifiek thema of concept instellen om te verkennen, zoals het creëren van een reeks schilderijen die allemaal verschillende emoties weergeven, kan helpen om je ideeën te richten en tot meer coherent en betekenisvol werk te leiden.
• Formaatbeperkingen: jezelf beperken tot een specifiek formaat van een project, zoals alleen maar een beeldhouwwerk maken in een bepaalde vorm of grootte, kan je uitdagen om anders naar de ruimte te denken en iets visueel interessants te creëren.
• Techniekbeperkingen: experimenteren met verschillende technieken, zoals alleen maar monochrome kleuren gebruiken of alleen met één kwast werken, kan nieuwe mogelijkheden openen en tot meer uniek en expressief werk leiden.
• Samenwerkingsbeperkingen: samenwerken met een andere persoon en een set van regels of beperkingen instellen, kan een nieuw perspectief brengen en je helpen om buiten de lijntjes te denken.
• Willekeurige beperkingen: gebruikmaken van willekeurige elementen zoals muntstuk gooien, willekeurige woorden of een afbeelding uit een tijdschrift kiezen, kan onverwachte en frisse resultaten opleveren.

Zin om creatief aan de slag te gaan? Check al onze creatieve cursussen (of maak er zelf eentje!)